Przemoc jest zjawiskiem wszechobecnym. Jest wszędzie i dotyka ludzi bez względu na ich wiek, wykształcenie, czy pozycję społeczną. To problem coraz bardziej widoczny i niepokojąco narastający.
A mimo to wciąż udajemy, że tego trudnego tematu nie ma! Wciąż zbyt mało reagujemy i tym samym przyzwalamy na stosowanie przemocy wobec innych lub wobec nas samych.
Jak rozpoznać przemoc psychiczną?
Przemoc fizyczną w większości przypadków potrafimy rozpoznać, trudniej jest w przypadku przemocy psychicznej, która jest równie groźna. W każdym tygodniu spotykam osobę, która doświadcza przemocy związanej ze słowami i gestami, czyli z czymś, czego nie widać na ciele, ale widać na duszy.
Jest ona zdecydowanie trudniejsza do rozpoznania niż przemoc fizyczna. Zdarza mi się spotykać w gabinecie osoby, które przychodzą z jednym problemem, np. nerwicą natręctw, a okazuje się, że gdzieś tam u podłoża tego wszystkiego stoi przemoc psychiczna. Tymczasem pacjenci w ogóle nie zdają sobie z tego sprawy!
Jakie mogą być przykłady przemocy psychicznej? Są to wyzwiska, szantaże, groźby i manipulacje. Ale czasami może być to również nadmierne kontrolowanie, ośmieszanie przy innych ludziach lub ciągłe krytykowanie wszystkiego, co robisz.
Przybliżę Ci kilka przykładów przemocy psychicznej z życia codziennego wielu ludzi.
Twój partner kontroluje Twój telefon
nie możesz zostawić telefonu, bo Twój partner zacznie go przeglądać i wypytywać „Kto to jest? Czemu to napisał?”. Jeżeli czujesz wtedy lęk, jeżeli boisz się i musisz kasować sms-y od kolegów, ponieważ partner wpadnie w furię, kiedy zobaczy, że kolega do Ciebie pisze, to nie jest dobrze. To najprawdopodobniej znaczy, że takiej przemocy psychicznej doświadczasz.
Gdy chcesz wyjść z domu, a mężczyzna Ci grozi
mówi „Jak wyjdziesz, to pożałujesz”, „Jak wyjdziesz i wrócisz, to już wszystko nie będzie takie samo”. W ten sposób mężczyzna zaszczepia w Tobie lęk. Ty nie wiesz, co on ma na myśli, czego pożałujesz, jak będzie wyglądał Twój powrót do domu, co Cię spotka. Zobacz, on nawet nie musi grozić Ci tym, że Cię uderzy. Wystarczy, że powie „Ty pożałujesz! Zobaczysz! Nawet się nie waż!”. Wtedy się boisz. Jeżeli wyjdziesz, to zrobisz to w lęku, bo nie będziesz wiedziała, co będzie na Ciebie czekać, gdy wrócisz.
Gdy chcesz wyjść z domu, a mężczyzna Ci grozi
mówi „Jak wyjdziesz, to pożałujesz”, „Jak wyjdziesz i wrócisz, to już wszystko nie będzie takie samo”. W ten sposób mężczyzna zaszczepia w Tobie lęk. Ty nie wiesz, co on ma na myśli, czego pożałujesz, jak będzie wyglądał Twój powrót do domu, co Cię spotka. Zobacz, on nawet nie musi grozić Ci tym, że Cię uderzy. Wystarczy, że powie „Ty pożałujesz! Zobaczysz! Nawet się nie waż!”. Wtedy się boisz. Jeżeli wyjdziesz, to zrobisz to w lęku, bo nie będziesz wiedziała, co będzie na Ciebie czekać, gdy wrócisz.
Gdy ktoś mówi, co wolno Ci ubierać, a co nie
jeżeli jest tak, że mężczyzna mówi Ci, co możesz nosić, np. spódnicę albo odwrotnie: spodnie możesz, ale makijażu już nie. Jeżeli on pozwala sobie na to, żeby dyktować Ci, jak masz się ubierać, to on absolutnie dysponuje w tym momencie Twoim ciałem, do czego nie ma prawa!
Gdy ktoś stosuje na Tobie szantaż emocjonalny
ten szantaż często może dotyczyć dzieci. Znałam taką kobietę, wobec której mąż stosował przemoc. Ale był na tyle skuteczny, że gdy ona chciała się rozstać, to groził jej odebraniem dziecka. Kobieta w obawie o dziecko, pozostawała z mężem. Nie było żadnych racjonalnych przesłanek, dla których sąd miałby zabrać jej dziecko. Pracowała, zajmowała się dzieckiem. Mimo wszystko wierzyła, że mąż może dopiąć swego. Bo powiedział „Ja tak w sądzie nagadam, że zobaczysz, sędzia mi przyzna dziecko! A potem przyjdziesz do mnie na kolanach”. Kobieta nie chciała przychodzić do niego na kolanach, bała się go i długo jeszcze zwlekała, zanim ostatecznie go zostawiła.
Gdy ktoś Cię ośmiesza
ośmieszanie w domu przy dzieciach, ośmieszanie przy znajomych, krytykowanie niemalże wszystkiego. Nawet słowa w stylu „Jak ty sobie beze mnie poradzisz”.
Gdy ktoś stosuje wobec Ciebie jawne, negatywne komentarze
że jesteś głupia, niemądra, że mężczyzna jest dla Ciebie wszystkim, że to, co najlepsze Cię w życiu spotkało, to właśnie on, to życie z nim. Często powtarzane kłamstwo staje się prawdą. Tak samo też to staje się dla kobiety prawdą i zaczyna w to wierzyć.
W jaki sposób myśli osoba dotknięta przemocą?
Osoba doświadczająca przemocy przede wszystkim nie myśli racjonalnie. Ofiara nie postrzega świata w taki sposób, jak on rzeczywiście wygląda. Świat przyjmuje przez pryzmat tego, co wpoił jej oprawca. On jest taką wyrocznią, on jej mówi, co będzie, co się wydarzy i ona w to wierzy.
Niektórzy nie wiedzą, że to, czego doświadczają to przemoc psychiczna. Bo gdy próbują się bronić przed oprawcą, słyszą od niego, że wymyślają, że gadają głupoty, że histeryzują. Mało tego! Społecznie bardzo często jest przyzwolenie na różne zachowania, dlatego czasami bardzo trudno jest powiedzieć „Doświadczam przemocy psychicznej!”
Jeżeli wydaje Ci się, że możesz doświadczać przemocy psychicznej, mów o tym głośno. Nie bój się i nie wstydź się tego. To sprawca powinien się wstydzić. Ty masz prawo się bronić.
Jak dać wsparcie osobie, która doświadczyła przemocy psychicznej lub fizycznej?
Gdy chcesz udzielić wsparcia osobie dotkniętej przemocą, nie kieruj w jej stronę zdań typu:
Dlaczego ty z nim jesteś? Powinnaś odejść! A czemu ty z nim jeszcze jesteś?
Zapewniam Cię, że gdyby to było takie proste, gdyby odejście zajmowało trzy minuty, to ona pewnie już by odeszła. Ale zajmuje trochę więcej czasu.
Dużo osób się dziwi i mówi:
Jak taka fajna kobieta jest z takim głupkiem, jak ona tak sobie pozwala?
Jak ma się czuć taka kobieta w tym momencie? Czuje się jeszcze gorzej, czuje się słabsza. Dochodzi do tego oczekiwanie społeczne, że powinna coś z tym zrobić, a ona po prostu nie ma siły.
Co zatem jest potrzebne? Kieruj do niej słowa w stylu:
Ok, rozumiem, że jest Ci trudno, zastanówmy się, co można zrobić.
Najważniejszą rzeczą, którą należy doradzić, jest skorzystanie z terapii. Ponieważ na terapii kobiety doznają wsparcia i siły i dzięki temu później są w stanie zrobić coś więcej.
Dlaczego terapia jest ważna dla osoby poszkodowanej?
Ofiara potrzebuje dużo siły i wsparcia. Wsparcia społecznego i wsparcia od psychologa, który jest w stanie dodać jej takiej siły, żeby mogła przeciwstawiać się swojemu oprawcy. Może być tak, że gdy kobieta zacznie stawiać mu granice, będzie asertywnie się do niego zwracać, to on zacznie się śmiać, będzie ją wyzywać i mówić do niej „Ty jesteś nienormalna, ty jesteś wariatka”. W tym momencie, jeżeli kobieta będzie w trakcie terapii, to będzie w stanie sobie z tym poradzić. Natomiast, kiedy będzie pozostawiona sama sobie, może poczuć bezsilność. Poczuje, że jego siła jest ogromna, a jej malutka, i za chwilę się wyczerpie. Dlatego warto skorzystać z pomocy terapeutycznej.
Kampanie społeczne przeciwko przemocy – dlaczego warto brać w nich udział?
Często biorę udział w kampaniach społecznych przeciwko przemocy. Ostatnio wzięłam udział w projekcie „Stop przemocy”, by szerzyć świadomość społeczną, by przemoc nie pozostawała „sprawą rodziny, w którą nie należy się mieszać”. Należy, bo cierpi człowiek, który sam nie potrafi sobie pomóc. Chodzi o to, by reagować, gdy słyszysz krzyki za ścianą, a nie udawać, że to nic takiego. Wolę, by sąsiad miał pretensję, że się wtrącam „w nie swoje sprawy” niż mieć na sumieniu kobietę lub dziecko. Dzieci, one cierpią najbardziej! Po pierwsze, dlatego że obawiają się o życie własne oraz rodzica, który doświadcza przemocy. Po drugie, dlatego że rodzic, który powinien dawać poczucie bezpieczeństwa, jest agresorem. Przez to świat wydaje się nieprzewidywalny i zagrażający. Niestety sytuacja zamknięcia, w której się znaleźliśmy, sprawiła, że jest jeszcze więcej przemocy i trudniejszy dostęp do instytucji pomocowych. Ale jeśli będziemy reagować i mówić #stopprzemocy, to uniemożliwimy bezkarne działanie sprawcom. Pamiętaj, że brak reakcji jest przyzwoleniem na przemoc!
Gdzie szukać pomocy?
Jeżeli jesteś ofiarą lub świadkiem stosowania przemocy fizycznej lub psychicznej, powiedz o tym, zgłoś to! Nie wstydź się lub nie udawaj, że problemu nie ma. Reaguj! Pomóż sobie lub innym!
Gdzie możesz zgłosić się o pomoc?
- Fundacja Art
Jeśli jesteś ofiarą przemocy fizycznej lub psychicznej,
zadzwoń pod numer +48 885 55 22 22
Więcej o Fundacji na: https://fundacjaart.pl/
- Policja
Kiedy wezwać policję? Jeśli czujesz, że czyjeś bezpieczeństwo jest zagrożone – nie zastanawiaj się – natychmiast wezwij policję.
Pod jaki numer dzwonić?
112 – ogólny numer alarmowy. Pracownik numeru przekieruje twoje zgłoszenie do odpowiednich służb ratunkowych – policji, straży pożarnej lub pogotowia ratunkowego
997 – numer alarmowy policji. Zadzwonisz do najbliższej jednostki
- Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”
Konsultanci odpowiedzą na Twoje pytania, powiedzą, jak możesz pomóc ofierze przemocy w rodzinie, jak reagować na przemoc oraz wskażą miejsca i formy pomocy w twojej najbliższej okolicy.
Kontakt:
http://www.niebieskalinia.pl/ ;
22 668-70-00 (Poradnia Telefoniczna „Niebieskiej Linii”)
- Ośrodek Pomocy Społecznej
Jeśli jesteś świadkiem przemocy w rodzinie albo podejrzewasz, że ktoś jej doświadcza – powiadom o tym Ośrodek Pomocy Społecznej w twojej gminie.
- Sąd rodzinny
Zawiadom sąd rodzinny wtedy, gdy ofiarą przemocy w rodzinie jest dziecko. Co musisz przygotować? Zawiadomienie – nie ma potrzeby użycia wzoru, napisz je samodzielnie. Zawiadomienie możesz też złożyć ustnie – idź do sądu rodzinnego i porozmawiaj z pracownikiem.
